Merkezden yönetim = Merkeziyet = Centralisation : Güç (iktidar) ve yetkinin (otoritenin) belirli bir merkezi odakta ya da kurumda yoğunlaşmasına dayanan yönetim usulü.
Merkezden yönetim, genel olarak hayal edildiği üzere, "yukarıdan aşağıya" işlemez. Merkez, bir yerin ya da nesnenin yukarısı değil ortasıdır. Bir dairenin merkezi; bir kentin merkezi; kainatın merkezi;... gibi, yönetimin merkezi de ‘yukarısı‘ değil, yönetim sisteminin ortasıdır.
Merkezden yönetim, merkezi örgütlenme eliyle gerçekleştirilir. Türkiye‘de bu örgütlenme (1) başkentte yerleşik merkez kurumları, (2) ülkeye yayılmış taşra örgütleri (81 il ve 850 ilçe kademeleri) olmak üzere iki ana parçadan oluşur. Ülke yüzeyinin ortası olarak Ankara‘daki merkez, ülke yüzeyine yayılmış iller, ilçeler, köylerle sarılmıştır.
Merkezden yönetimde genel kuruluş "hiyerarşi ilkesi"ne göre gerçekleştirilir. Merkez örgütü ile taşra örgütü arasında ise, başkent - il kademesi arasında, "yetki genişliği ilkesine göre kurulur. İl - ilçe arasındaki ilişki, yine "hiyerarşi ilişkisi"ne göre kurulmuştur.
Merkezden yönetim usulünde işlerin görülmesi için gerekli hareket esnekliği, "yetki devri" uygulamasıyla sağlanır. Her üst kademe, gerekli gördüğü görevlerin yerine getirilmesi için sahip olduğu yetkinin kullanılmasını bir alt kademeye bırakabilir. Ancak bu durumda sorumluluk devredilmez; sorumluluk yetkiyi devreden makamda kalır. Böylece güç ve yetkinin belirli bir merkezde yoğunlaşma özelliği korunur.
[BAG]
