UMUDUMUZU YİTİRMEMELİYİZ
Korucu köyünde, birbirinin yakını korucular arasında, korucu silahlarıyla, kurgulanarak işlenen, adını koymakta zorlandığım "Mardin Olayı"nın ne olduğu daha tam anlaşılamadı. "Zihinleri bulandırmamak amacıyla (!)" Deniz Feneri davasındaki gibi yayın yasağı da konmadığı için, söylenen söylenene. Bu olayı; duyduğumuz, okuduğumuz, piyeslerini, filmlerini gördüğümüz kan davalarına, sevda öykülerine, kıskançlıklara, töre cinayetlerine, aileler arasındaki kavgalara, kaçakçılıklara da benzetemiyorum. Soykırım desem, kendi soyundan olanlara karşı işlenmiş. Babası, on dört yaşındaki oğlunu da alıyor, cinayet nasıl işlenir diye eğitimini, öğretimini veriyor! Bunlara desem desem "ortak çılgınlık" diyebiliyorum. Ama, öğretilmiş, öğrenilmiş çılgınlık. Bu şiddet çılgınlığının öğrenilmiş olmasından umutlanıyorum. Öğrenildiyse, tersi de anlatılabilir, öğretilebilir.
Mardin olayının üzerinde durmaktansa, bu olayın çağrıştırdığı bir başka konuya değinmek istiyorum. Son yıllarda, geliştirilmiş görüntüleme teknolojilerinin yardımıyla, beyin çalışmaları görünür kılınmaya başlandı. Çeşitli mesleklerdeki insanların beyinlerindeki değişiklikler ortaya kondu. Beynin nasıl çalıştığı, nasıl yarattığı daha tam bilinmiyorsa da, eylemlerinin sonuçları, haritalar biçiminde tanımlanabiliyor.
Amerika Birleşik Devletlerinde, Iowa Üniversitesi Psikiyatri Bölümü‘nde araştırmalarını sürdüren, Ulusal Bilim Madalyası sahibi Dr. Nancy C. Andreasan‘ın bir kitabının çevirisi yayımlandı Arkadaş Yayınevinden: Yaratıcı Beyin/Dehanın Nörobilimi. Burada anlatılan araştırmaların sonuçları çok ilgi çekici. Mardin‘deki gibi olayların önlenebileceği konusunda umutlanmamı bu kitaba borçluyum. Araştırmalar, öğrenmede hiç geç kalınmış olunmayacağını, beynin uyum sağlayabileceğini gösteriyor.
Son yıllarda, Londra‘da taksi sürücüleri, bu mesleğe girerken polisin yaptığı zor bir sınavdan geçirilmeye başlanmış. Bu sınavda, taksi sürücüsü adaylarından, yolcusunu aldığı noktadan, götüreceği yere kadar en kısa yolu bilmeleri isteniyormuş. Nörobilim araştırmacıları, taksi sürücülerinin beyinleriyle kontrol grubunun beyinlerini görüntüleme yöntemleriyle karşılaştırmışlar. Taksi sürücülerinde, yer/yön tanımlayan merkezde, öbürlerininkinde saptanmayan bir büyüme bulmuşlar. Üstelik bu büyümenin, taksicilik yapılan yılların artışıyla doğru orantılı olduğunu. Vardıkları sonuç şu: "Çevrenin isteklerine tepki olarak sağlıklı ve yetişkin bir insan beyninin yapısında bölgesel plastik değişim yeteneği var gibi görünüyor."
Bu bulgudan yola çıkarsak, şiddet eğilimini yönlendiren merkezlerin de etkilenebileceği sonucuna varabiliriz. Uzun zamandır kuşaktan kuşağa öğretilerek geçen, çok boyutlu, çok yönlü bilgi birikimlerinin değişmesi, belleklerdeki yol haritasının yenilenmesi, o kadar çabuk, kolay olmayacaktır. Ancak, uygun, kararlı bir eğitimle, insanlar yeniden yoğrulabilir. Yeter ki toptan bir seferberlik gerektiğine inanalım. Bunun için verimli, gerçekçi yöntemler geliştirelim. İnsanlığın üçüncü bin yılının gelişmişliğini, eski çağların saplantılarından kurtaralım. Bu yolda ortak istencimizi sürdürelim.
Leziz ONARAN
