Av.Zühal DÖNMEZ
6360 Sayılı “13 İlde Büyükşehir Belediyesi ve 26 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 6 Aralık 2012 tarihli RG de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Kanunun Geçici 2.maddesi ile 559 adet belediye köye dönüştürülüyor. Buna göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından tespit edilen 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayım sonuçlarına göre nüfusu 2.000’in altında olan bu 559 adet belediyenin tüzel kişilikleri ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılacak ve bu belediyeler köye dönüştürülecek.
28 Ocak 2013 tarihinde TÜİK, 2012 nüfus sayım sonuçlarını ilan etti. İlk mahalli idareler genel seçimleri de 2014 yılının Mart ayında yapılacak. Böylece bu belediyeler neredeyse 2.5 yıl önceki nüfusa göre kapatılmaktadır.
Gerek bu husus gerek bu kanunun yayınlandığı 6 Aralık 2012 tarihinden tam 4 yıl önce 6 Aralık 2008 tarihli RG de yayınlanan Anayasa Mahkemesinin E.2008/34 sayılı kararı dikkate alınarak yaptığımız değerlendirme sonucu şu sonuçlara varıyoruz:
*5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un geçici 1.maddesi ile bazı belediyelerin tüzel kişilikleri, ilk genel mahalli idareler seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılarak köye dönüştürülmüştü. Kanunda yer almamakla birlikte gerekçesi bu belediyelerin nüfusunun 2000 nin altına düşmesiydi. Anayasa Mahkemesi bu hükmü;
1- Türkiye İstatistik Kurumu tarafından gerçekleştirilen adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarına yasal süresi içinde iptal davası açanlar,
2- Yasa'nın yürürlüğe girdiği 22.3.2008 tarihinden önce 5393 sayılı Yasa'nın 8. maddesi uyarınca yapılan katılma işlemi ile nüfusu 2000'in üzerine çıkanlar,
3- "Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın önerisi ve Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilmiş turizm bölge, alan ve merkezleri ve kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri" kapsamında kalanlar ile "Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nca saptanan 2008 yılı turizm öncelikli yöreler " listesinde yer alanlar,
yönlerinden iptal etti. Böylece, dava açan Belediyeler 2009 yerel seçimlerine girdi ve 5 yılı da dolduracaklar.
*6360 Sayılı Kanunda da benzer durum söz konusu ve hatta burada daha güçlü. Kanunun Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Ana Muhalefet Partisi Anayasa Mahkemesine dava açacaktır. Burada iki türlü aykırılık var. Birincisi AYM nin henüz 4 yıl önce iptal ettiği bir hüküm tekrar düzenlenmiş böylece AYM nin kararı hiçe sayılmıştır. Anayasanın 153.md.ne gore Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar. Bu nedenle iptali istenen hüküm Anayasanın 153.md.ne aykırıdır.
*Gene, kapanma tarihi olan ilk mahalli idareler genel seçiminden çok önceki bir yıla (2011) ait nüfus sayımına göre kapanacakların tesbiti gene Anayasaya aykırıdır. Buraların 2013 yılındaki nüfusunun 2000 in altında kalacağının garantisi nedir ve buna yasama organı hiç bir veriye dayanmadan nasıl karar verir. Çünkü, bu rakamlar küçük rakamlardır, örneğin nüfusu 1900’ün üstünde 2000’nin altında kalan çoktur. Örneğin nüfusu 1996 olan bir yerin bu süre içinde 2000’in üstüne çıkması olasılığı oldukça yüksektir.
Ayrıca Anayasa Mahkemesinin yukarıda sözü edilen kararında geçen “Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın önerisi ve Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilmiş turizm bölge, alan ve merkezleri ve kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri" kapsamında kalan belediyelerin de kapatıldığı görülmektedir. "Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nca saptanan turizm öncelikli yöreler" listesinin de dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Oysa Kanunda 2000’nin altında kalsa da bu gerekçelerle liste dışı bırakılması gereken çok sayıda belediye bulunmaktadır.
Tüm bu nedenlerle Belediyelerin TÜİK’e dava açmaları gerekmektedir. Böylece davanın sonucu ne olursa olsun seçimlere katılabilecek ve 2019 mart ayına kadar da belediye olarak kalacaklardır. 31.01.2013
