Yerel demokrasi nedir? Yerelin merkezden ne kadar özerk olduğu sorunu mu? Yoksa yerelde kim yönetiyor sorunu mu?.... İşte yerelde kim yönetiyor sorusuna çok etkili bir açıklama....
Türkiye`nin Belediye Hanedanları
Şermin TERZİ 23 Mart 2009 Hürriyet
Şu anda ülkenin her yerinde, gelecek pazar yapılacak yerel seçimler için kıran kırana bir iktidar savaşı yaşanıyor. Ama Karadeniz ve Güneydoğu‘da dört aile var ki, onların yarıştığı yerde kimin galip geleceği şimdiden belli. Yıllardır belediye başkanlığı koltuğunu kimseye bırakmıyorlar.
Trabzonlu Sarallar ve Çebiler, Batmanlı Ekmenler ve Diyarbakırlı Arzular. İster iktidar tutkusu, ister hizmet aşkı, ister gelenek deyin, bu ailelerden kimi 135 yıl, kimi 78 yıldır iktidarda. Bu kesintisiz iktidarı bir tek 12 Eylül 1980 darbesi böldü. Ama Çebi Ailesi, o zaman bile Çebi soyadlı bir askeri başkan koltuğuna oturtmayı başardı. İşte Türkiye‘nin kare ası dört ailenin portresi.
Of‘ta bütün adayların soyadı aynı
SARAL AİLESİ - 135 YIL
Trabzon Of‘ta tam 135 yıldır Sarallar belediye iktidarında. Saral Ailesi, Soyadı Kanunu‘ndan önce Sarıalizadeler olarak biliniyordu. Aile, Sarıalioğlu, Saral, Sarı, Turan, Saraloğlu, Saruhan, Yen ve Karaoğlu olarak kollara ayrıldı. Sarıalioğlu Ailesi, Rus işgali sırasında halkı silahlandırarak Ruslara kafa tutmalarıyla ün kazandı. Kanuni Sultan Süleyman‘ın 46 yıllık iktidar rekorunu, 49 yıl ile geçen Sarıalizade Ömer Lütfü Bey‘in ismi, aile için hálá bir efsane. Ömer Lütfü Bey, 1877-1926 yılları arasında belediye başkanlığı yaptı. Bu uzun iktidarın rüzgárı Saral ailesi üzerinde öyle bir esti ki, etkisi bugüne kadar devam etti. Karadeniz‘in ilk kadın belediye başkanı Semahat Sarıalioğlu da yine bu aileden.
Yaklaşan yerel seçimlerde, Of‘taki rekabet yine Sarallar arasında. AKP, CHP, SP, DSP, MHP, DP adaylarının hepsi aynı soyadını taşıyor. Aday Sarallar, "Aramızda husumet olmaz, normal bir seçim süreci yaşanacak, halk kimi isterse onu seçecek" diyorsa da fotoğraf çekimi için bile biraraya gelmiyorlar. 20 binden fazla mensubu olan ailenin çoğunluğu birbiriyle kavgalı. Ankara Eski Emniyet Müdürü Cevdet Saral ve eski Beşiktaşlı efsane futbolcu Sanlı Sarıalioğlu da bu aileden. AKP adayı ve şimdiki başkan Oktay Saral, niçin Saral soyadından başkasının seçilmediğini şöyle açıklıyor: "Bizde doğudaki gibi feodal yapı, baskı yoktur. Bizim akrabalarımızı halk seviyor, oyunu veriyor. O yüzden de yıllardır bizim aileden başkan çıkıyor."
OF BELEDİYE BAŞKANLARI
Sarıalizade Ömer Lütfü Bey (1877-1926), Sarıalizade Bahri Efendi (1926-1934 CHP), Sarıalizade Ali Bey (1934-1946 CHP), İsmail Sefer Saral (1946-1973 CHP), Fuat Saral (1973-1974 Bağımsız), İshak Cahit Sarıalioğlu (1974-1978 CHP), Mehmet Emin Sarıalioğlu (1978-1980 CHP), Şefik Saral (1980-1984, darbe dönemi), Sefer Saral (1984-1993 CHP), Süleyman Saral (1994-1998 Bağımsız), Semahat Sarıalioğlu (1998-1999), Oktay Saral (1999-2004 Fazilet), Oktay Saral (2004-2009 AKP)
CHP‘nin kalesiydiler mitingle AKP‘ye geçtiler
EKMEN AİLESİ - 78 YIL
Batman‘ın Gercüş ilçesinin en kalabalık ailesi Ekmenler, 300 yıldır Gercüş‘te yaşıyor. 1980 darbesi kesintisini saymazsak, 1926‘dan beri belediye başkanlığı yapıyorlar. Türkiye‘nin her bir yanına dağılmış ailenin nüfusu 2 bin 500 civarında. Ekmenler, çok uzun yıllardır CHP‘li olarak bilinse de, her partide politika yaptılar. 1971‘de Güneydoğu için bir ilki gerçekleştirip, o zaman 23 yaşında olan halaları Ayhan Ekmen‘i başkan adayı gösterdiler. İçlerinden Adnan Ekmen gibi insan haklarından sorumlu bakan da çıktı, 20 yıl muhtarlık yapan kadınlar da. Cumhurbaşkanlığı eski genel sekreteri Kemal Nehrozoğlu ve AKP‘nin gözde ismi Devlet Bakanı Mehmet Şimşek de bu aileden. Mensupları aileyi "zengini yok, okumuşu çok" olarak tanımlıyor. Yıllarca CHP‘nin Güneydoğu‘daki yıkılmaz kalesi olarak bilindiler. Ta ki 2007‘ye kadar. Ekmen Ailesi, 2007 genel seçimlerinde CHP‘nin çıkardığı listeyi beğenmeyince, miting gibi bir katılımla, tam 5 bin kişi topluca AKP‘ye geçtiler. 2004 seçimlerinde 200 oy farkıyla başkanlığı DEHAP‘a kaptıran ve şimdi AKP‘nin Gercüş belediye başkan adayı olan Bedrettin Ekmen, 78 yıllık iktidarın sebebiyle ilgili şöyle diyor: "Biz demokrat bir aileyiz. Başka da hiçbir özelliğimiz yok. Verip almamak bir Allah‘a bir de bize mahsus."
GERCÜŞ BELEDİYE BAŞKANLARI
Bedrettin Ekmen (1926-1946), İbrahim Ekmen (1946-1950) (Bedrettin Ekmen‘in amcasının oğlu), Şevki Ekmen (1950-1960), Musa Ekmen (1960-1971), Ayhan Ekmen (1971-1973), Adnan Ekmen (1973-1980), Nuri Kaya (1980-1984), Bedrettin Ekmen (1989-2004)
Sadece belediye değil meslek örgütleri de onlarda
ARZU AİLESİ - 72 YIL
Diyarbakır‘da AKP‘nin, DTP‘ye karşı en büyük kozu, kentin köklü ailelerinden birine mensup Kutbettin Arzu. Diyarbakır‘ın en büyük ve merkeze en yakın ilçesi Çınar, 72 yıldır bu aileden soruluyor. Belediye koltuğuna sadece bir kez bu aileden olmayan biri oturdu. O da 12 Eylül askeri darbe dönemiydi. Aile, Dumili aşiretine bağlı olarak bilinse de, zamanla aşiretin etkisi kaybolmuş. Şu an Çınar Belediye Başkanı olan Kutbettin Arzu‘nun amcaoğlu Vecdi Arzu, "Aşiret sistemi artık kalktı. Aşiret olunca çok büyük ikilik oluyordu" diyor. Kendilerini "zengin" değil "normal" bir aile olarak tanımlıyorlar. Diyarbakır Mimarlar Odası, Sanayi Odası gibi pek çok sivil toplum ve mesleki örgütün başkanlık ya da yönetiminde yer aldılar. Arzu ailesinin gücünün bir kaynağı da, bölgedeki kan davalarında yaptıkları arabuluculuk. Son üç dönemdir Çınar Belediye Başkanlığı yapan Vecdi Arzu, ilçedeki 72 yıllık iktidar sırrını şöyle anlatıyor: "Biz huzur, barış ve güven ortamı oluşturduk. Bu bölge için bugüne kadar yapılmış hiçbir hizmet, huzur kadar değerli değildir. Bunu Güneydoğu‘da yaşamayan anlamaz. Biz kimseyi ötekileştirmedik, hep bizden saydık."
ÇINAR BELEDİYE BAŞKANLARI
Sermet Akkaynak (1937-1962), Memduh Arzu (1962-1980, Bağımsız), Sabahattin Ekinci (1980-1989 İhtilal dönemi), Vecdi Arzu (1989-1994 ANAP, 1994-1999 ANAP, 1999-2004 ANAP, 2004-2009 AKP)
Fas‘ta bile belediye başkanı çıkardılar
ÇEBİ AİLESİ - 49 YIL
Aileden Sorumlu Eski Devlet Bakanı Güldal Akşit, Lütfi Kırdar Spor Salonu‘nda davetli olduğu bir aile kongresinde, şaşırarak şöyle demişti: "Beni bir ailenin kongresine davet ettiklerinde, herhalde bir pastanede toplanırlar diye düşünmüştüm." Akşit‘in gözünü korkutan bu kalabalık, Trabzonlu Çebi‘ler. Rus tarihçi Lev Gumilev, "Eski Türkler" kitabında Çebiler‘in atasından Çebi Han diye bahsediyor. Şu an birbirleriyle yakın akrabalığı olan 2 bin 500 Çebi var. Trabzon‘un Araklı ilçesinde, 49 yıldır belediye başkanlığı hep bu ailede. 1980 darbesinde bile gelenek bozulmamış ve başkanlık koltuğuna Albay Ferhat Çebi geçmiş. Çebi ailesinin anayasasında, Çebi soyadını taşıyan herkesi öz kardeş kabul etmek var. Sadece Araklı Belediye Başkanlığı‘nda değil, Fas‘ta bile iktidar olduklarını iddia ediyorlar. Fas‘taki ilk ve tek kadın belediye başkanı Asmaa Chaábi‘nin (Esma Çebi), Orta Asya‘dan göç ederek dünyanın çeşitli yerlerine dağılan aile üyelerinden biri olduğunu düşünüyorlar. Seçimde AKP ve Saadet Partisi‘nin adayları Çebi soyadını taşıyor. Araklı‘nın Saadet Partili belediye başkan adayı ve şimdiki belediye başkanı Ümit İsmailçebioğlu, "Benim ailem, hizmeti bir vazife olarak görüyor" diyor.
ARAKLI BELEDİYE BAŞKANLARI
Yusuf Çebi (1960-1963 Adalet Partisi), Yılmaz Çebi (1963-1977 CHP ve Adalet Partisi), Osman Zeki Çebioğlu (1977-1980 CHP), Albay Ferhat Çebi (1980-1984 İhtilal Dönemi), Yılmaz Çebi (1984-1990 ANAP), Niyazi Çebi (1990-1999 Bağımsız ve ANAP), Ümit İsmailçebioğlu (1999-2009 Fazilet ve SP)