HKMO Mart 2010'da basın açıklaması yaptı. Açıklamayı ve İller Bankası tasfiye belgelerini topluca aşağıda bulabilirsiniz...
NEO-LİBERAL DÖNÜŞÜMÜN YANSIMASI: İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKET OLUYOR...
HKMO BASIN AÇIKLAMASI 24.03.2010
1980‘den bu yana küresel çıkarlar doğrultusunda yeniden yapılandırma adı altında önemli roller biçilen İller Bankası‘nın tasfiyesi süreci 2006 yılında İller Bankası‘nın, Anonim Şirketi hakkında kanun tasarısı ile başlatılmıştı. Odamızın da içinde yer aldığı çalışmalar ile oluşturulan yoğun tepkiler üzerine durdurulan tasarı Plan ve Bütçe Komisyonu‘ndan 18.02.2010 tarihinde geçti. Tasarının TBMM gündeminde bugünlerde görüşüleceği ifade edilmektedir.
Tasarıyla Banka‘nın amaçları arasına "..her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlevlerini yerine getirmek" ibaresi eklenmektedir. Bu maddeyle, İller Bankası "yerel yönetim ortaklığı" özelliğini kaybederek, bankacılık kurallarına tabi özel bir banka işlevi gösterecek yapıya dönüşecektir. İller Bankası, mevcut yasal mevzuatıyla kendi tüzüğüne göre belediyelere kredi verirken; artık Bankacılık esaslarına göre kredi verecektir. Bugüne kadar en düşük faizli krediyi veren İller Bankası‘nın, A.Ş.‘ye dönüşmesi ve yurtiçi ve yurtdışı kredilerine aracılık etmesi ile birlikte, Banka temel amacı olan, yerel yatırımların gerçekleştirilmesini sağlayamayacaktır. Tasarıda "aracılık" kavramı açıklanmamakta, bu eksikliğin ileride belediyelerin geri ödemelerde yaşayacağı sorunlarda küresel finans kuruluşlarının karşısında yerel yönetimleri yalnızlaştıracağı açıkça görülmektedir. Ayrıca, Banka‘nın yıl sonu net karının %49‘unun nasıl değerlendirileceği de tasarıda belirtilmemiştir.
Banka‘nın yönetim organları ve yapısı da yeniden yapılandırma sürecinin sorunsuz yaşanabilmesi için değiştirilmektedir. Yetkiler tek elde toplanarak mutlak hakim yönetimler yaratılmak istenmektedir.
Türkiye‘de belediyelerin toplam borçları 2009 yılında 22.3 milyar lira olarak açıklanmıştır. Belediyelerin İller Bankası‘na olan toplam borcu yaklaşık 6 milyar TL‘dir. Açıktır ki, borç batağında olan belediyeler, aşağı çekilen katkı paylarıyla daha da çok borca gireceklerdir. Banka‘nın A.Ş‘ye dönüşümüyle birlikte altyapı hizmetlerinde düşük faizli ve uzun vadeli kredi dönemi bitecektir. Dolayısıyla, bu avantajdan yararlanamayan yerel yönetim hizmetlerinin belediyelere olan maliyetleri artacaktır. Hizmetlerin artan maliyeti de fiyatlandırmada halka yansıyacaktır. Halk sadece yatırımların maliyetini değil, alınan kredilerin yüksek faizlerini de ödemek zorunda kalacaktır. Yoksullaşma kentle birlikte halka yansıyacaktır.
Yasa tasarısında Banka personeline dair düzenlemeyle birlikte; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve diğer kanunların sözleşmeli personel hükümlerine tabi olmayan, sözleşmeli personel çalıştırılacağı belirtilmektedir. Banka‘nın A.Ş‘ye dönüşümyle birlikte 657 sayılı kanuna tabi devlet memuru kadroları iptal edilecektir. Normal kadrolu sözleşmeli yapı da ortadan kaldırılacaktır. Yasa kapsamında düzenlenecek olan sözleşmenin içeriği ve nitelikleri ise belirtilmemektedir. Dolayısıyla A.Ş.‘de kalacak olan çalışanların sayıları ve ücretlerinin ne olacağı halen bilinmemektedir. Bugüne kadar özelleştirmeyle birlikte diğer kurumlarda uygulanan geçiş süreçlerinde, personel seçiminde nitelikli ve donanımlı eleman değil, belli bir siyasi anlayışın temsilcisi olması ilkesinin geçerli olmuştur. Bankanın tasfiye edilmesiyle yıllardır bu kurumda hizmet veren ve ciddi bir deneyim ve uzmanlığa sahip teknik ve idari personelin her yönüyle mağdur olacağı açıktır. Deneyimli ve öngörüsü yüksek olan bu personelin "havuza" gönderilmesi ve farklı kurumlara dağıtılması ile ülke kalkınması da önemli bir erozyona uğrayacaktır. İş güvencesi konusu ve özlük haklarının korunması da bir belirsizlik içerisindedir. Bugün Tekel işçilerinin yaşadıkları durum ortadadır. İller Bankası çalışanlarını da, Tekel işçileri gibi karanlık ve belirsiz bir gelecek beklemektedir.
Tartışılması gereken temel nokta, İller Bankası‘nın tasfiye edilmesindeki temel hedeftir. Neoliberal politikalar çerçevesinde 1980‘li yıllardan bu yana ülkemizde yapısal değişiklikler yaşanmaktadır. TÜPRAŞ‘ın, PETKİM, SEKA, Sümerbank, Limanlar, Telekom‘un...vb.‘nin özelleştirilmesi, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü‘nün tasfiye edilmesi, Afet İşleri‘nin örgütlenmesinde yapılan değişiklikler bunun son örneklerindendir. Ülkemizin stratejik öneme sahip, halkın malı olan kurum ve kuruluşları parçalanarak özelleştirilmekte ve yok edilmektedir. Neoliberalizmin savunucularına göre, İller Bankası Genel Müdürlüğü de bu anlamda tasfiye edilmesi gereken bir kamu kuruluşudur. AB, IMF, DB ve özellikle uluslar arası ticari şirketlerin gözünün Türkiye‘deki yerel yönetimler ve hizmet alanları üzerinde olduğu bilinmektedir. İller Bankasının bu alanlardaki görevlerinin sona ermesiyle küresel sermayenin boş bırakılmış bu alanlara ulaşması çok daha kolay hale gelecektir. Yasa tasarısının kabul edilmesi halinde, Banka hisselerinin satılabileceği, yabancı hisselerinin çoğunlukta olabileceği gündeme gelebilecektir. Türkiye‘nin kendi öz kaynaklarına dayalı, kendi sosyo-ekonomik ve toplumsal yapısını gözeten yerel yönetim politikasının günün gerçekleri doğrultusunda oluşturulması gerekmektedir. Bu yaklaşım, kamusal bir yatırım alanı olan altyapı hizmetlerini yöneten diğer kurum ve kuruluşların da tasfiye sürecine tabi tutularak söz konusu yatırımların dış kaynaklı fonlara bağlı gerçekleştirilmesi ile yaşanacak durumun kaçınılmazlığı şimdiden görülmelidir.
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası olarak İller Bankası‘nın Anonim Şirkete dönüştürülmesine neo-liberal ekonomi politikalarının bir yansıması olduğu bilinciyle yaklaşılması gerektiğini ifade ediyoruz. Belediyelere destek amacıyla kurulan İller Bankası‘nın dönüşümüne karşı durmak gerektiğini belirtiyoruz. Bundan sonraki süreçte de, konuyla ilgili kamu ve toplum yararını temel alan, bilimsel ve teknik çalışmalar ışığında hazırlanan görüş ve raporlarımızla gelişmelerin takipçisi olacağız.
Üyelerimize ve kamuoyuna duyurulur...
TMMOB HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI
MART 2010
TBMM İçişleri ve Plan-Bütçe Komisyonu Komisyonları Kararları, Muhalefet Gerekçeleri
Hükümet'in 1.12.2006 tarihli taslağı