KIYILARDA YAŞANAN ÇEVRE KATLİAMLARININ İNCELENMESİ VE BU TAHRİBATLARIN ÖNLENMESİ GEREKÇESİYLE CHP MUĞLA MİLLETVEKİLİ FEVZİ TOPUZ'UN HAZIRLAMIŞ OLDUĞU MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGESİ
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Son yıllarda, kıyı alanlarımızın, kıyı özellikleri gözetilmeden, farklı kullanımlara konu edildiği, kıyıdaki doğal yapıyı bozan plansız, izinsiz dolgu yapımının ciddi tahribatlara neden olduğu ve yasal düzenlemelerle getirilen sınırlamaların aşıldığı, kıyılarımızın ekolojik bir yıkımla karşı karşıya bulunduğu bilinmektedir.
Taşıdığı değerler nedeniyle, bilimsel, kültürel ve ekonomik olarak büyük değer taşıyan kıyılarımızın korunması ve gelecek kuşaklarında yararlanmasına sunulması için Anayasanın 98., içtüzüğün 104 ve 105‘inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederim. 09.05.2008
Fevzi TOPUZ
Muğla Milletvekili
GEREKÇE
Kıyılarımız, biyolojik, arkeolojik, jeolojik, jeomorfolojik ve turizm özellikleri nedeniyle taşıdıkları değerler açısından bilimsel, kültürel ve ekonomik anlamda çok önemli alanlardır.
3621 sayılı Kıyı Yasasının 7. maddesine göre, "doldurma ve kurutma yoluyla arazi kazanma", kamu yararının gerektirdiği hallerde, uygulama imar planı kararı ile deniz, göl ve akarsularda ekolojik özellikler dikkate alınarak doldurma ve kurutma suretiyle mümkün olabilmektedir.
Ancak, büyük bir ekonomik girdi yaratan kıyı alanlarımızın kıyı özellikleri gözetilmeden bilinçsizce kullanılması kıyılarda ciddi bir şekilde tahribata neden olmaktadır. Sayıştay Başkanlığının "Kıyıların Kullanımının Planlanması ve Denetimi" başlıklı 03.10.2006 tarihli raporu da bu tespitleri doğrulamıştır.
Sayıştay Başkanlığının söz konusu raporunda;
•· Kıyı alanlarının planlanmasında koruma - kullanma dengesinin sağlanamadığı, kullanma amacının öne çıktığı(42. paragraf),
•· Kıyılarımızda en fazla karşılaşılan ihlal şekilleri iskele, güneşlenme terasları veya diğer amaçlarla kıyıda doğal yapıyı bozan plansız, izinsiz dolgu yapımı ile yasal düzenlemelerle getirilen sınırlamaların aşıldığı(78 paragraf),
•· Kıyıların kullanımı konusunda oluşturulan esas ve usullerin kamu kurumları için de bağlayıcı olmasına karşın yerinde yapılan denetimlerde kıyıların usulsüz kullanımının özel kişi ve işletmelerle sınırlı olmadığı, kamu kurumlarının da kıyı mevzuatına aykırı, kıyının doğal yapısını bozan eylemlerde bulunduklarının görüldüğü ve yerinde yapılan denetimlerde, kamu kurumlarının Kıyı Kanunu‘na aykırı yapılar inşa ettikleri, izinsiz ve plansız dolgu yaptıkları, kıyıya ve kıyıdan geçişi engelledikleri, kıyıların doğal yapısını bozucu ve kirletici eylemlerde bulundukları tespit edilmiştir.(91 paragraf) denilmiştir.
Kıyıların korunması, kıyılardaki yanlış kullanımların önlenmesi, yasal düzenlemelerden kaynaklandığı düşünülen kimi olumsuzlukların sorgulanması bağlamında aşağıdaki soruların yanıtlanması gerekmektedir. Şöyle ki;
•1- Plansız, izinsiz ve gerekli araştırmaları tamamlanmadan yapılan doldu alanlarının yapıldığı bölgeler ve dolgu ile elde edilen alanların hektar olarak büyüklükleri,
•2- "Kamu yararı" gerekçesiyle doldurulan kıyı hangi ölçütlerin esas alındığı,
•3- İlgili Bakanlıkların uygun görüşü ile doldurulan kıyı alanları,
•4- Kıyılara zarar verici ve kıyıların doğal yapısını bozucu eylemlerin Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca nasıl izlenmekte olduğu ve bu eylemlere karşı yürütülen önlemlerin yeterliliği,
•5- İzinsiz ve plansız dolgu yaptığı yasal ve idari kararla ortaya çıkan kişi, kurum yada firmalara verilen cezaların uygulanıp uygulanmadığı, cezai işlemlerin, kıyıların eski haline getirilip getirilmediği,
•6- Doldurma ve kurutma işleminin gerçekleştirilmesi aşamalarında, ekolojik dengenin korunması, denizlerle çevresindeki canlı hayatın olumsuz etkilenmemesi için esas alınan ölçütler,
•7- Kamu kurumlarınca plansız ve izinsiz gerçekleştirdikleri dolgu alanlarının yeri ve hektar olarak büyüklükleri ve kıyıda dolgu yapan söz konusu kamu kurum ve kuruluşlar,
•8- Maliye Bakanlığının Milli Emlak Genel Tebliği ile irtifak hakkı tesisi ve kullanma izni verdiği "Kıyı Kenar Çizgisinin Deniz Yönünde (Kıyıda) Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerler ile Deniz, Göl ve Akarsularda Doldurma veya Kurutma Yoluyla Elde Edilen/Edilecek Alanlar" ın bulunduğu yerlerin tahsis ve kira amacına uygun kullanılıp kullanılmadığı gibi soruların ve alınacak önlemlerin, yukarıda belirtilen gerekçelerle Yüce Meclisimizde ele alınması ve incelenmesi önem arz etmektedir.