Bu Sayıda
Kübra Cihangir Çamur
Yeni Bir Liderlik Örneği: Hugo Chavez
Reinaldo ROJAS
Asya Biçimi ve Feodalizm İmparatorluk ve Cumhuriyette Toprak Mülkiyet Biçimleri Kırsal Alanın Demokratikleşmesi Üzerine
Muzaffer İlhan ERDOST
Bölgesel Dengesizlikleri Giderme Politikaları: Acil Destek Programları
Serdar ŞAHİNKAYA
Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Politika Transferi Analizi
Gökhan GÜNAYDIN
Kalkınma Korporatizm ve İşçi Sınıfı
Yüksel AKKAYA
Osmanlıda Şikayet Hakkının Kullanımı Üzerine Düşünceler
Hülya TAŞ
Türkiye Tarımının Sorunları ve Çıkış Yolları
İbrahim ORTAŞ
İçindekiler
ASYA BİÇİMİ VE FEODALİZM İMPARATORLUKTA VE OSMANLIDA TOPRAK MÜLKİYET BİÇİMLERİ KIRSAL ALANIN DEMOKRATİKLEŞMESİ ÜZERİNE
Muzaffer İlhan ERDOST
Bu yazılı söyleşide, Muzaffer İlhan Erdost, asya biçimini (Asya Üretim Tarzını/ ATÜT‘ü) teorik olarak özetliyor ve asya biçimi ile Osmanlı İmparatorluğunda mülkiyet ilişkilerinin bir karşılaştırmasını yapıyor. Daha sonra, İmparatorluktan Cumhuriyete devreden toprak mülkiyeti biçimlerini ve bunların aldığı yeni şekilleri bir özet olarak sunuyor. Son bölümde, yarı-feodal toprak mülkler başta olmak üzere, kırsal alanın bir bütün olarak demokratikleşme süreçlerini, aşamalarını ve olumlu olumsuz sonuçlarını sergiliyor.
TÜRKİYE‘DE BÖLGESEL DENGESİZLİĞİ GİDERME POLİTİKALARI: ACİL DESTEK PROGRAMLARI: Tasarım Uygulama ve Sonuçlar Üzerine Gözlemler
Serdar ŞAHİNKAYA
Makale dört ana kısım halinde tasarlanmıştır. Birinci kısımda, kalkınma olgusu ve "bölgesel dengesizlik" kavramının gelişimi ile birlikte önemli uluslararası örnek uygulamalara kısaca değinilmekte ve bu çerçeveye ilişkin paradigma değişiklikleri vurgulanmaktadır. İkinci kısım, "bölgesel dengesizlik" meselesinin geçmişten günümüze ülkemizdeki algılanışı ve buna dönük politika uygulamalarının değerlendirilmesinden oluşmaktadır. Üçüncü kısımda ikinci kısım paralelinde, başlığa bağlı olarak 1997-2005 döneminde uygulanan "Acil Destek Programları"nın (ADP) başka bir ifade ile tam adı "Yarım Kalmış ve İşletme Sermayesi Yetersizliği Nedeniyle İşletmeye Geçememiş Yatırımların Ekonomiye Kazandırılması" olan politika setinin ayrıntılı analizine yer verilmektedir. Dördüncü kısım ise "genel değerlendirme ve politika çıkarımları"ndan oluşmaktadır. Sonuç olarak, bu bağlamda ülkemizde, gerek geçmişteki tedbirler gerekse de günümüzdeki program, proje uygulamaları birlikte değerlendirildiğinde; birbiriyle uyum düzeyi düşük ve koordinasyonunun son derece zayıf olduğu dikkat çekici önemdedir. Bölgesel gelişme farklılıklarını gidermeye dönük günümüz tasarım, proje ve programlarının da geçmiştekilerde olduğu gibi Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile bağları zayıftır ya da hiç kurulmamıştır. İçinde yaşadığımız coğrafyanın doğu ve güneydoğusundaki uluslararası gelişmeler ve bu gelişmelere ait muhtemel gelişme patikaları, bahsedilen koordinasyonsuzluk başta olma üzere diğer politika uygulama ve tasarımlarının bir arada ve süratle gözden geçirilmesini zorunlu kılmaktadır.
AB KIRSAL KALKINMA POLİTİKA TRANSFERİ ANALİZİ: Kalkınma Planlarından "Ulusal" Kırsal Kalkınma Stratejisi‘ne
Gökhan GÜNAYDIN
Cumhuriyet dönemi boyunca gösterilen çabalara karşın, Türkiye‘nin kırsal alanlarında önemli sorunlar bulunmaktadır. Kırsal işgücünün yalnızca % 22,9‘unun tarım dışı iktisadi faaliyetlerde çalışıyor olması, tarım sektörünün Türkiye kırsalındaki önemini ortaya koymaktadır. Tarım sektöründe de arazi mülkiyetinin adaletsiz dağılımı, örgütlenme ve yatırım eksikliği gibi temel sorunlar yanında, 2000‘li yıllarla birlikte uygulanma derecesi artan neoliberal politikaların doğurduğu gelir aşınımı söz konusudur. Türkiye‘nin Anayasalarında ve Beş Yıllık Kalkınma Planlarında ifadesini bulan kırsal kalkınma politikaları, içerdiği politika eksiklikleri ve uygulama araçlarının yetersizliğine karşın, çerçevesi çizilen sorunların çözümüne odaklanmıştır. Son dönemde ise, AB‘nin genişleme ve katılım öncesi süreçleri için oluşturduğu kırsal kalkınma politikalarının, Türkiye‘ye aktarıldığı görülmektedir. Kırsal Kalkınma İçin Katılım Öncesi Mali Araç (IPARD) fonlarının kullanımında, AB kırsal kalkınma politikalarının ulusal mevzuata aktarılması bir ön koşul niteliğine getirilmiştir. Bu bağlamda, Türkiye‘de birçok kurum ve kuruluşun katkısı ile oluşturulan Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi‘nin, IPARD önlemleri ile benzerliği dikkat çekici düzeydedir. Bu çalışmada, AB odaklı kırsal kalkınma arayışlarının, Türkiye için uygun politika seçeneği oluşturma kapasitesine ilişkin analitik bir tartışma yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kırsal Kalkınma, toprak reformu, kooperatifçilik, kırsal yerleşme, IPARD.
KALKINMA KORPORATİZM VE İŞÇİ SINIFI
Yüksel AKKAYA
Bu yazıda kalkınma olgusunun en revaçta olduğu bir dönemde işçi-işveren-hükümet arasındaki işbirliğini, uzlaşmayı amaçlayan korporatist politikaların da "neden altın çağını" yaşadığı açıklanmaya çalışılacaktır. Yazının amacı dünden bugüne bakarak yarını anlama çabasında "kalkınma" politikaları ile "ulus-devlet" olgusunun eş zamanlı özellikler taşıdığını, korporatist politikaların bunun önemli bir aracı olduğunu göstermektir. Kuşkusuz, 1945-1975 arası bir dönemi kapsayan bu süreçte işçi sınıfının korporatist politikalara örgütleri aracılığı ile katılmasının sonuçları da yazının konusunu oluşturmaktadır. Sermaye birikiminin sürekliliği, sömürünün devamlılığı açısından önemli bir politika olan korporatizmin, kalkınma ve ulus devlet gibi temel olgularla da eş zamana sahip olması oldukça anlamlıdır. Bu yazı bu anlamlılığa da dikkat çekmeyi amaçlıyor.
Anahtar Kavramlar: Korporatizm, sendikacılık, kalkınma, uzlaşma, sömürü
OSMANLIDA "ŞİKAYET HAKKI"NIN KULLANIMI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Hülya TAŞ
Bu makalede Osmanlı döneminde, âdil bir yönetim için elzem olan bir hak, yani "şikayet hakkı" ele alınacaktır. Genellikle şikayet hakkı dendiği zaman, herhangi bir ilişki içinde, yani bireyler arası veya birey-devlet ilişkilerinde, haksızlığa uğradığına ve bu haksızlığın giderilmesi için başvurduğu ilk mercilerinde sonuç alamadığına inanan bireyin, böyle bir durumda her türlü ara otoriteleri atlayarak doğrudan Divan‘a başvurması hakkı anlaşılır. Osmanlılar, her durumda bu yolun açık tutulmasını, yönetim anlayışlarının temel ilkelerinden biri olarak görmüşlerdir. Makaledeki temel amaç, belgesel veriler ışığında bu hakkın algılanış biçimleri, hangi hallerde oluştuğu ve kullanımının konjonkturel boyutları üzerine ışık tutmaktır.
Anahtar Sözcükler: Osmanlı Hukuku, Divan-ı Hümayun, eyalet divanı, şikayet hakkı, bid‘at.
Künye
Sayı Editörü
KÜBRA ÇAMUR
Yayın Kurulu
ÖRSAN AKBULUT
AKİF ARGUN AKDOĞAN
FARUK ATAAY
SONAY ÖZUĞURLU
KÜBRA ÇAMUR
TAYFUN ÇINAR
CENK REYHAN
Danışma Kurulu
YÜKSEL AKKAYA
ŞİNASİ AKSOY
ADALET ALADA
TEVFİK ÇAVDAR
OYA ÇİTÇİ
MUZAFFER İLHAN ERDOST
ÖZER ERGENÇ
GÜNGÖR EVREN
KURTHAN FİŞEK
CEVAT GERAY
ATİLLA GÖKTÜRK
ALPASLAN IŞIKLI
BİLSAY KURUÇ
TÜRKEL MİNİBAŞ
CEM SOMEL
MÜMTAZ SOYSAL
OKTAR TÜREL
İZZETTİN ÖNDER
GÜLSER KAYIR
TAYFUN ÖZKAYA
TÜLAY ÖZÜERMAN
BİRKAN UYSAL
Genel Yayın Yönetmeni
BİRGÜL AYMAN GÜLER
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
ZÜHAL DÖNMEZ
Yazı İşleri Müdürü
ASLI YILMAZ